Tiếp tục phần 1 và phần 2

Giật hết các thiết bị không liên quan đến dàn audio mà lại đang cắm chung cả nùi với nhau... Nếu bưng bê đi được đến chỗ khác cất giấu càng tốt, dây nhợ các loại nếu không hoạt động thì rút hết ra. Ngay tức khắc, dàn Audio của các sếp sẽ hát hay hơn hồi nãy nhiều, rất là êm và thanh thoát!

Êm đềm, thanh thoát, mộc mạc, tự nhiên, đúng phong cách Audio home (trong gia đình, chứ không phải ngoài xã hội, dùng âm thanh đóng kịch, bốc phét và biểu diễn ì đùng). Em ví von như vậy vì có quá nhiều sếp cứ hể thẩm âm là rặn tai nghe âm thanh bắn phá, dàn máy cả chục tỉ cũng bắn phá.

Test dây tín hiệu từng cặp một, từng cặp một thì nó mới khách quan và chính xác. Phải chịu khó một chút mới đúng chứ mà cắm 2 cặp một lúc rồi vặn selector cóc cóc cho nhanh thì nó... tầm bậy. Tầm bậy cả đám ngồi thẩm dây luôn!

2 cặp dây cao cấp cắm chung vô hệ thống nó tạo ra 1 vòng loop ground nhỏ ảnh hưởng rất lớn đến giá trị đích thực của cặp dây muốn thử: Nhạc tính! Nghe "chất âm" thay đổi tí xíu rồi hốt tiền mua theo ý mấy thầy thì hên xui nhe.

1 sợi dây, 1 cặp dây khi nó thể hiện hết cái hay của giọng trung âm (mid hi - mid low) thì cơ bản nó đã hoàn thành nhiệm vụ. Mọi cái khác quanh nó như treble, bass hơi dư hoặc thiếu thì đó là do nhiều lí do khác ví dụ như dĩa, máy còn… bắp quá. hoặc kê kích loa tầm bậy.

Muốn có một cọng dây linh hoạt các nốt trầm bổng theo ý muốn thì sắm 1 cái Equalizer lẹ hơn!

1 cọng dây, hay một cặp dây, hay 1 linh kiện, hay cả 1 hệ thống đỉnh cao là khi nó thể hiện âm thanh trong phòng nhạc sống động và trong vắt như pha lê. Và bắt buộc có thêm chút xíu này nửa thôi: Điệu đàng, đầy nhạc tính. Nếu không, dàn máy của bạn chỉ đang biễu diễn mà thôi, lạnh lùng và sang trọng. Chẳng có… art gì sất!

Các thiết bị điện tử gồm: Dụng cụ điện đun nước nóng tức thời, máy khoan cầm tay hoạt động bằng động cơ điện, bóng đèn có Ballast, máy hút bụi, máy sấy tóc, máy bơm nước, máy giặt; tủ lạnh, tủ đá, điều hòa không khí sản sinh cực lớn các nhiễu điện từ trong hệ thống điện gia đình, ảnh hưởng ghê gớm đến các thiết bị điện tử vi khiển trong nhiều lĩnh vực. Ở đây là nói đến tác động tiêu cực cho hệ thống xử lý âm thanh cao cấp của chúng ta. Gây noise vô cớ, chất âm cứng nhắc, mất sự uyển chuyển vốn có.

Xung nhiễu thường có nguyên nhân từ những rối loạn trên đường dây dẫn điện. Tuy nhiên, tỷ lệ xung nhiễu sinh ra trên đường truyền tín hiệu trong hệ thống Audio cao cấp của các sếp là rất quan trọng để đánh giá sự cần thiết phải có thiết bị chống xung nhiễu trên dây dẫn tín hiệu. Bất kỳ dây dẫn nào cũng là nhà cung cấp tiềm năng của xung nhiễu, nguồn gây ra từ thông cảm ứng (inductive coupling) trong bất kỳ hệ thống nào.

Ngày nay, thiết bị máy móc hoạt động với ngưỡng điện áp nhỏ dần, mạch dán, mạch 2, 3 lớp, vi xử lý chuyên sâu nhiều IC thay thế... Điều đó có nghĩa là sự quan tâm đến những xung nhiễu nhỏ ngày càng trở nên quan trọng và cấp thiết để ngăn chặn sự sai lệch trong dữ liệu. Phương pháp chống xung nhiễu theo lớp là cách thức lý tưởng, với lớp đầu tiên (BACL, lọc điện...) sẽ giảm xung điện áp lớn đi vào đầu tiên, sau đó các lớp tiếp theo (trọng mạch điện, điện tử) tiếp tục làm giảm điện áp này trước khi cho đi vào các thiết bị điện tử nhạy cảm.

Chống xung nhiễu trên đường tín hiệu là rất cần thiết để bảo vệ các thiết bị nhạy cảm khỏi các dòng dữ liệu méo vỡ, ngăn chặn sự phá hủy đối với các dòng tín hiệu điện áp thấp, và ngăn chặn những con đường mà xung nhiễu có thể đi vào.

Tất cả các thiết bị ngoại vi, sinh hoạt trong phòng nghe. Thậm chí trong toàn bộ gia đình không sử dụng các sản phẩm chất lượng thấp, rẻ tiền. vì hầu hết các thiết bị này khi hoạt động (nhất là lúc tình cờ hoạt động hàng loạt và đồng thời) nó sản sinh rất lớn hiện tượng nhiễu điện từ (EMI) và các dòng nhiễu điện từ này đôi khi nó cộng hưởng lẫn nhau, khuếch đại rất lớn và có thể gây sai lệch hoặc phá hỏng các mạch điện tử vi khiển, vi xử lý trong Amly hoặc máy phát CDP, rất khó để sửa chữa phục hồi.

Các sếp có để ý tình cờ đôi khi tự nhiên các máy amly phim, đầu dĩa CD lăn ra chết não vô cớ chưa? Ngoài sự cắm điện lõng lẻo thì tác động do nhiễu điện từ gây ra cũng nguy hiểm không kém! nếu không muốn nói đó là nguyên nhân chính.

Một minh chứng nhỏ về tương tác nguy hại của nhiễu điện từ (EMI): SÉT ĐÁNH!

Các sếp nghĩ máy audio cao cấp hư do sét đánh trên nóc nhà mình à? Không hề! Cháy nhà luôn chứ hư chi. Nó đánh cách đó cả mấy khu phố và tia sét chính (cả triệu vôn) đã xuống đất nhờ cọc thu lôi nhà cao tầng nhất, nhưng trong quá trình đó nó phát sinh cảm ứng điện từ (nhiễu) lây lan rất mạnh trong hệ thống lưới điện nhà nước và tình cờ dàn máy của chúng ta cũng nằm trong mạch lưới điện đó.

Nhiễu điện từ này nó vào tới ổ điện tường chui thẳng vào dàn máy, thiết bị hiend, mạch vi khiển...phá thủng IC nhỏ xíu, mỏng manh kia cấp kì. Những máy móc nằm ấp trong các tiệm sửa chữa lâu năm đa số rơi vào các trường hợp này.

Cắm điện trực tiếp vào ổ tường để tiết kiệm chi phí hoặc có độ động tốt thì có lẽ chưa được an toàn lắm trong điều kiện kinh tế và tư duy lối mòn trong điều kiện ở Việt Nam (xài đồ rẻ bất chấp).

Chống được các loại xung nhiễu đầu tiên thường là BACL - sau đó đến lọc điện (chống RFI và EMI) và cuối cùng là ở trên các đường truyền tín hiệu, dây dẫn nguồn. Ngoài chất lượng nhận thấy được của các loại dây đẫn thì chính cái cách gia công, chế tác đúng kĩ thuật và lành nghề của một người thợ nó làm cho 1 sợi dây đẫn trở nên là một thiết bị chống được nhiễu (RFI), bảo vệ tín hiệu điện áp thấp để cuối cùng, cho một thứ âm thanh tinh khiết nhất đến được tai của chúng ta.

Các sếp chơi Audio thường xuyên cắm rút thẩm âm các loại dây loa, dây nguồn và dây tín hiệu nên nhớ một điều cực kì quan trọng là một khi cắm hoặc rút dây: Rung lắc lia lịa, sợ điện giật mà nắm thân dây rút kéo, là chúng ta đã có thể làm tổn hại đến cấu tạo kim loại dẫn điện và làm ảnh hưởng lớn đến kết cấu của độ bền vật liệu.

Trong các mạch dây dẫn bị động (dây cắm rút thường xuyên là bị động, dây nằm chết 1 chỗ (ví như dây âm tường) là bất động), các tao dây nho nhỏ bên trong ruột dây rất dể bị chấn thương như nứt bề mặt, gãy, đứt vài tao (chưa bị đứt hẳn nên ta không biết) kéo dài cho đến khi hư hỏng, mất tín hiệu. Chính cái khoảng thời gian chấn thương đến khi hư hẳn (khá lâu), các loại dây này nó là ông nội của các mô tả tầm bậy của chất âm. 

Dây bị gãy nứt bên trong, ngoài tính chất mất nhiều khả năng truyền dẫn lí tưởng (biến thành khả năng truyền dẫn...bình thường, do lớp mạ bề mặt mất tác dụng) nó phát sinh thêm nhiều dung cảm kháng ngoại ý, thêm nhiều dao động cưỡng bức.. mấy các tác động tiêu cực đó nó làm cho âm thanh phát ra không còn như cũ nửa, rối rắm và ồn ào khó chịu. Chất âm có thể vẫn vậy, nhưng trường âm thì mỏng đi, độ tĩnh lặng âm học bị ảnh hưởng nặng nề.

Như vậy cũng nên thấy rằng một sợi dây, một cặp dây nó chơi hay ở phòng này nhưng lộ nhiều khuyết điểm ở phòng chỉn chu hơn cũng là một điều dễ hiểu. Cặp dây mới và cũ hay cắm rút nghe chơi chơi thấy cũng giống nhau, khác nhau chút xíu ở chỗ... ồn hơn tí tẹo! Các cao thủ có chịu hông? Vì thế, trong qua trình chơi audio bưng bê cắm rút tán loạn, các sếp nên chú ý một chút để dàn máy của chúng ta nó hát đúng khả năng và đẳng cấp, không thôi hãng nó bị chê oan ức (he he he mấy ông đại gia phán cái gì thấy cũng đúng hết).

Vì vậy, trong đa số dây dẫn, dây tín hiệu kết nối với CDP (dẫn tín hiện nhỏ nhất) nó mà lớ quớ 1 cái thì nó biến thành ông nội của sự phá hoại âm thanh trong dàn Audio của chúng ta.

Dây ngắn dài cũng vậy, cùng một model nhưng dây dài ngắn khác nhau nó cho độ cân bằng âm khác nhau. Vấn đề là ở trường âm, nó thay đổi do hiện tượng vật lý - dung kháng và cảm kháng, nó làm cho ta nghe và cảm được sự thoải mái hay đanh, gắt, rõ ràng hoặc chi tiết tốt hơn. Chứ không phải y như cũ và tự nhiên được 2 cặp dây ngon lành  không có đâu dượng ơi! Thường thì nếu cắt ngắn dây dưới độ dài khuyến cáo của hãng thì tác dụng tiêu cực nó là 1 thực tế thường xảy ra.

Các cổng kết nối như cọc loa, RCA, bắp chuối, jack nguồn bị cắm rút quá thô bạo thì kết quả cũng chả thua gì, hơn chỗ có thể kéo dài thêm 1 thời gian mà thôi.

Chiều mũi tên chỉ đường đi của tín hiệu trên dây interconnect (RCA, XLR) nó cũng có lắm nỗi niềm, bây giờ các sếp hãy thử cắm dây mà các mũi tên nó đi từ âm ly hoặc pre ra, có nghĩa là mũi tên cũng từ amly => CDP

Rồi sau đó nghe thâý âm thanh nó như thế nào? Nếu cảm thấy âm thanh thanh thoát thoải mái hơn trước thì ok rồi, cứ để thế mà nghe thôi!

CDP <=  Pre => Âm ly

Một dàn audio Hi end thì âm thanh không phải chỉ để rõ mà trên hết là phải đủ!

Có 3 điều cần biết trước khi nghĩ đến việc nâng cấp, thay thế hoặc diyer hoặc em yêu khoa học các loại linh kiện, phụ kiện ngoại vi cho máy audio, cho dàn audio.

- Tư duy thông thoáng

- Nhiều đạn (kinh tế mạnh)

- Tay nghề tương đối

Setup một dàn audio, các sếp không nên kì vọng quá vào âm thanh giao hưởng, cổ điển dạng hoành tráng thường nghe thấy trong nhà hát. Dàn âm thanh nhỏ bé của chúng ta hầu hết không thể truyền tải hết cái thần thái của loại hình nghệ thuật này.

Audiophile chúng ta không nên nghe mấy ông thánh hù dọa và chém gió để rồi hoang mang sợ hãi không dám... phóng lao. Chỉ cần dàn máy hát đúng chuẩn Audio Stereo là hạnh phúc lắm rồi. Nhiều ông phán búa xua nhưng chưa hiểu rõ stereo là cái thứ gì rồi cứ đi truyền bá "chất âm" suốt.

Âm thanh trong dàn nhạc giao hưởng nó rất khủng khiếp, nó khủng khiếp nhờ có hòa hợp tuyệt vời của 3 phân khúc cơ bản: Hạ âm, trung âm và... chót vót âm. Không phải bass mid treble đâu nha.

Chính vì vậy mà khi thưởng thúc dàn nhạc cổ điển, ta thấy hớp hồn bởi cái thần thái âm thanh tổng thể tạo ra. Chính nhờ cái không gian rộng lớn và chỉnh chu của nhà hát trong cái cố tình và vô tình, nó làm nhiệm vụ tái tạo nội dung bài nhạc tới tận cùng của sự rung động âm thanh (rung động của không khí: tần số cực thấp, rung động của tần số cực cao. Dàn audio của chúng ta có thể chơi tốt với nhạc cổ điển nhưng chưa chắc chơi hay với nó.

Có thể trình diễn nhanh rõ từng nhạc cụ, từng khung cảnh nhưng mỗi em nó chơi mỗi nẻo, sự hòa hợp trong không gian nhỏ và vừa là bất khả thi. Cái khó của âm thanh cổ điển là khi nó đạt độ sâu rộng của trường âm rồi thì nó mới hòa hợp lại để hình thành phong cách và sau cùng là đẳng cấp.

Để chốt lại vấn đề, các sếp tùy theo kinh nghiệm mà xây dựng cho riêng mình một dàn âm thanh theo phong cách của mình hoặc của fanclub, của nhóm anh em đồng gu. Đừng bắt cái phòng nghe hoặc dàn máy nó thể hiện quá khả năng của nó, không có chuyện đó đâu! Được cái này sẽ mất cái khác (đau hơn nhiều!), he he giống kiểu như: Được cái lý thì mất cái tình.

Không nên quá tập trung, quyết tâm và xây dựng dàn Audio của mình biểu diễn xuất sắc thể loại nhạc giao hưởng hay các loại hình nghệ thuật âm thanh dữ dằn. Audio home của chúng ta không có cửa qua được nhà hát với... rạp xiếc đâu. Audio home là nơi thưởng thúc các giai điệu âm thanh nhẹ nhàng, truyền cảm và thư giản.

Trong đó, sự tinh tế của âm thanh càng cao, phòng nghe càng chỉnh chu thì tính cách thư giản nó đạt được tới giới hạn "sướng" nhất. Hi-end! Chẳng có gì li kì.

Thường thì người bán hàng hay đề ra các mức hoặc các chuẩn âm đẳng cấp nhất để thuyết phục người mua máy, trong đó cái chuẩn âm đa phần là khè nhạc cổ điển, giao hưởng để đề cao tính cách tri thức và vị trí xã hội của khách hàng. Không may là lúc đúng, lúc trật lất. Mà lúc trật lất nó lại thường xuyên và liên tục.

Các sếp mới chơi Audio, đang chơi thì nên để ý đến sự setup hoàn hảo nhất cho các thể loại âm thanh nhẹ nhàng, sâu lắng và tình cảm nhất. Đúng chất audio home, vì hầu hết thời gian thưởng thức âm nhạc - bảo đảm rằng chúng ta chỉ nghe nhạc trữ tình, hòa tấu nhẹ nhàng. Còn mấy loại khác chỉ nghe lúc thẩm âm! Muốn hoành tráng ì xèo thì ra nhà hát, phòng trà, sân khấu. Tha hồ ngụp lặn trong độ động.

Một khi nó đã hát rất tốt với phòng nghe nhỏ đẹp của chúng ta rồi thì khi cần thẩm âm các loại khác nhanh mạnh hơn thì em bảo đảm nó trình diễn cũng không đến nỗi như cái "ông" kia phán đâu.

Một lần nữa, em xin nhắc các sếp vài cái cơ bản mà em học lóm được: Chất âm Stereo trung thực, rõ ràng, chính xác là do phòng thu nó tạo ra, sản phẩm của nó là cái dĩa CD! Trường âm, phong cách biễu diễn là do máy CDP theo bản ngã của từng hãng nó quyết định. 

Độ động, khuếch đại, gia giảm trầm bổng, lọc ồn, méo là do pre-pow hoặc âm ly nó đảm nhiệm

Thể hiện mấy các âm thanh sau khi đã phóng thanh và gọt dũa đó thì cặp loa quyết định. Tất cả các định dạng trên thì trong quá trình chơi audio chúng ta sẽ chỉnh sửa sao cho nó được vừa ý theo cái cách mình khoái nhất. Chất âm chuẩn, trường âm ấn tượng. Chú ý các loại phụ kiện cắm theo dàn máy như dây điện, bộ nguồn AC, các loại dây nhợ kết nối.

Lúc này, chúng ta đã có 1 dàn audio chỉnh chu, trung thực, chi tiết, trong trẻo nhất. Cái cuối cùng còn phải được nhắc đến một cách tình cờ và không bao giờ thiếu sót được: Nhạc tính.

Nhạc tính cho âm thanh của một bản nhạc là do cái gì tạo ra? Xin thưa đó là do không gian nghe nó tạo ra! Đó là cái phòng nghe nhạc. Chính xác hơn là do sự đan kết tuyệt vời của dàn máy và phòng nghe.

Các sếp nên nhớ là phòng nghe thật sự cũng là một cái máy rất đắt tiền và cũng quan trọng nhất. Chính các sự va đập, vang vọng, giao thoa các sóng âm cố tình và tích cực nó tạo ra một thứ âm thanh vô cùng quyến rũ và làm cho con người chợt nghe thấy rồi nhớ mãi. Mấy thằng đàn ông nghiện audio như chúng ta ít chịu cảm nhận vì bị... tẩu! Chỉ có người ngoại đạo hay các chị hoặc các mợ là nhận ra ngay.

Setup phòng nghe, phối hợp với dàn audio là một nghệ thuật ma quái mà với phong cách cố tình, chúng ta đang xây dựng cho mình một lãnh địa âm thanh có một không hai, đầy sáng tạo và độc đáo.

Còn setup dàn máy kiểu biểu diễn hiệu ứng âm thanh, làm xiếc với streo, trang hút âm triệt để, bỏ qua hết các yếu tố phụ trợ, trang trí hù dọa người nghe thì không thể đeo bám cuộc chơi đầy mê hoặc này lâu dài được. Theo thống kê thì 75% rơi rụng sau vài ba năm hồng hộc và chém gió!

DũngAudio Saigon (lượm lặt...)

Tất cả các bài viết trong Review shop, trong các mục kĩ thuật em đều hình thành từ kinh nghiệm và trải nghiệm trong quá trình chơi, bán, các, bù. Hai mươi mấy năm chỉ có bi nhiêu chia sẻ cùng các sếp, hy vọng nó giúp cho mọi người tiết kiệm được nhiều công sức và tài của trên bước đường chơi Audio dài dằng dặc này.

Xin cảm ơn thật nhiều với các sếp trong nước cũng như ở hải ngoại đã tin tưởng và ủng hộ shop em trong suốt thời gian qua. Cũng còn có rất nhiều cái "bất chợt audio" vô cùng bất ngờ và thú vị. Hy vọng với thời gian rộng rãi và tâm lý bớt... bảo thủ, em sẽ còn chém gió dài dài he he he.